శతకములు | విశ్వనాథశతకము | అమలాపురము సన్యాసికవి |
ఈ విశ్వనాథశతకము వ్రాసిన కవి అమలాపురము సన్యాసికవి. ఈయన నివాసస్థలము విశాఖపట్టణమండలాంతర్గతమగు పాల్తేరు. కవితానుకులాలకుల సంభూతుఁడ ననియుఁ, గాశీపతికి గంగాభవానికి గుమారుఁడ ననియుఁ, దన పత్నియగు కన్నమ్మతోఁ గలసి కాశీనగరమున కేగి విశ్వేశ్వరునిగూర్చి యీ శతకము రచించెననియు శతకాంతమునఁగల పద్యముల వలనఁ దెలియుచున్నది.
ఈ కవి శతకములను నూరింటికిఁ బైగ రచించెననియుఁ, గట్టమూరి కామేశ్వరకవి శిష్యుఁడనియు, రామాయణము రుద్రాక్షమహత్వము లోనగు గ్రంథములు రచించెననియుఁ గవిశిష్యులలో నొకరగు దేవులపల్లి చంద్రశాస్త్రిగారు రచించిన మాలికవలనఁ దెలియనగును.
ఈ సన్యాసికవి శాలివాహనశకము 1782 సరియగు క్రీ.శ. 1860లో జనించినటులఁ గవికి శిష్యుఁడగు దేవులపల్లి చంద్రశాస్త్రిగారు రచించిన యీ క్రింది పద్యమువలన స్పష్టముగాఁ దెలియుచున్నది.
సీ. తన వంశకర్తయై తనరారు శాలివా- | హనమహారాజు శతాబ్దములు క-
రగజర్షివిధుసంఖ్యఁ దగు రౌద్రివత్సర | చైత్రశుద్ధ నవమి మిత్రపుత్ర-
వార త్రియామాదియై రహిన్ గను సమ- | యంబున నమలాపురాన్వయామృ-
తాంభోధిరాకాసుధాంశుండు నాఁగ ను- | ద్భవమంది మదిని సద్భక్తి మెఱయన్.
పై పద్యమువలనఁ గవి జన్మమొందిన కాలము పైని మేముదాహరించినటుల స్పష్టమగుచుండ, శతకకవుల చరిత్రమునందు వంగూరి సుబ్బారావుగారును, ద్వితీయశతకసంపుటమున లచ్చారావుగారును ఈ కవి శాలివాహనశకము 1682 సరియగు కీ. శ. 1760 లో మృతినొందినటుల వ్రాయుట కేది యాధారమో తెలియదు.
ఈ సన్యాసికవి కంత్యనియమాదులయం దభిరుచి మెండు. ఇంతవఱ కీ కవిశతకములలో నైదాఱు మాత్రమే లభించినవి. ఈయన వ్రాసిన గ్రంథము లెన్ని కలవో యవి యెందు గలవో విశాఖపట్టణమండలవాసులు శోధించి ప్రచురించుట కర్తవ్యము.
తండయార్పేట, చెన్నపట్నం, 26-1-1926. | ఇట్లు, వావిళ్ల రామస్వామిశాస్త్రులు అండ్ సన్స్. |
శ్రీరామాయ నమః అమలాపురము సన్యాసికవికృత విశ్వనాథశతకము | ||
సీ. |
శ్రీవిశాలాక్షీమనోవారిజార్యమ | యమదోర్బలోద్రేకహరణచతుర చతురాస్యముఖ్యపూజిత పత్పయోజాత | జాతరూపాంశుకశాతకాండ కాండకటాహప్రకాండ నైజపిచండ | చండరుక్ఛశిధనంజయవిలోక లోకత్రయరక్షణైకధురంధర | ధరణీధరోత్కరోత్తమనిశాంత |
|
గీ. | శాంతరసమూర్తి దేవతాచక్రవర్తి | శమితసుజనార్తి పరిహృతజననజార్తి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
1 |
సీ. |
కలభ కీర పిపీలికారాజి రాజీవ- | యానోక్తినవ్యరోమాళివదన కమఠ పాఠీన భృంగశ్రేణి విచికిల- | ప్రపదవిలోచన పక్ష్మరదన కిసలయ హరిజపాకుసుమ రంభాస్తంభ- | చరణమద్యాధర సక్థియుగళ పులినమేరునమేరు పుష్పఖండేందు స- | త్కటి పయోధర నాభి గండభాగ |
|
గీ. | కలిత లసదన్నపూర్ణాంబికాముఖాబ్జ- | బాలసూర్య సదాపరిపాలితార్య, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
2 |
సీ. |
జయజయ శయకుశేశయసంభృతకురంగ | జయ దుష్టజనసముదయవిభంగ జయజయ వందారు నయనాంబురుహమిత్ర | జయ కలశాంభోజిశయనమిత్ర జయజయ విధిహరిహయపోషణోల్లాస | జయ భవ్యనిర్జరాలయశరాస జయజయ కృతబిలేశయరాజమణిహార | జయ మృకండుకుమారభయవిదార |
|
గీ. | జయ మహోదార జయ నిరామయశరీర | జయ దయాపూర జయ సమిజ్జయవిచార, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
3 |
సీ. |
దీనసంఘాతచేతోనీరజాత మ- | త్తాళివరాయ తుభ్యం నమోస్తు ఫేనకాదేన సంతానబిసప్రసూ- | నాభదేహాయ తుభ్యం నమోస్తు నీలాతసీసుమమాలాతమాలసం- | పజ్జిద్గళాయ తుభ్యం నమోస్తు బాలాతపహుతాశకీలాతటిల్లతా- | భాకపర్దాయ తుభ్యం నమోస్తు |
|
గీ. | అంచు సతతము నే వినుతించుచున్న | కించిదనుకంపమున విలోకింప వహహ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
4 |
సీ. |
శ్రీభవానీవర సితకంఠ హర వామ- | దేవ మహాదేవ దేవదేవ దేవరాణ్ణుతసుస్వభావ భావజభంగ | భర్గ విరూపాక్ష భవ కపర్ది శంకర సాధువశంకర శర్వ శ- | శాంకశేఖర నిష్కళంక వరద శూలి సోమ కపాలమాలికాధర నీల- | లోహిత గిరిధన్వ త్రాహి యనుచు |
|
గీ. | నహరహంబును నే మహామహుఁడు నుడువు | నతఁడు కైవల్యమొందుటే యబ్బురంబ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
5 |
సీ. |
కామగర్వవిఫాల సామజాజినచేల | సామగానవిలోల శరణు శరణు పుంగవాజానేయ సంగరాజేయ భు- | జంగతల్పసహాయ శరణు శరణు నిత్యనృత్యవినోద భృత్యతత్యాహ్లాద- | సత్యవచోమోద శరణు శరణు సాంద్రకృపాపాంగ చంద్రికాభనిభాంగ | చంద్రసూర్యరథాంగ శరణు శరణు |
|
గీ. | సంతతద్యోధునీజూట శరణు శరణు | సభ్యరక్షానిరాఘాట శరణు శరణు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
6 |
సీ. |
తిలగత తైలంబు తెఱఁగునఁ బూసల- | లోని దారము మాడ్కి మానిలోని చేవ విధంబున శిలలోని లోహంబు | పగిదినిఁ బాలలోపలి ఘృతంబు వడువున ననలోని వాసన కైవడి | దారువులోపలి దహను మాడ్కి ఫలములోని రసంబు భాతి ధరిత్రీత- | లంబులోపలి నిధానంబు రీతి |
|
గీ. | నరయమశకాది దంతిపర్యంత జీవ- | గణమునందున నుందువు కానరావు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
7 |
సీ. |
హరివిరించులు కిటిహంసరూపములఁ ద్వ- | దాద్యంతములు గాననందువలన కనుదమ్మితో వేయు కమలము ల్బూజింప | హరికి చక్రంబిచ్చినందువలన బొంగుచు శ్రీరామలింగప్రతిష్ఠ సీ- | తాధీశుఁ డొనరించినందువలన హరి యొక్కరుఁడె దైవమన్న వ్యాసునకు బా- | హార్గళస్తంభ మైనందువలన |
|
గీ. | శరభసాళువమై నరహరినిఁ గెలిచి- | నందువలన మహాదేవుఁడవు నిజంబు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
8 |
సీ. |
ఆరావ మొక్కటి భేరీమృదంగాది | వాద్యవిశేషము ల్వరుస వేఱు కాంచన మొక్కటి కటకాంగదాది నా- | నావిధోజ్జ్వలభూషణములు వేఱు గోక్షీర మొక్కటి గోసమూహమునకు | కృష్ణసితారుణాకృతులు వేఱు మృత్తిక యొక్కటి మేదురస్వేద నీ- | స్థాలీశరావఘటాలి వేఱు |
|
గీ. | గరిమఁ బరమాత్మమూ ర్తి యొక్కరుఁడ వీవు | కాయములు భిన్నరూపముల్ గావె తలఁప, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
9 |
సీ. |
విమలభవత్కథల్ వినని కర్ణములు క- | ర్ణములా పురాణకూపములు గాక త్వన్మూర్తిఁ గనని నేత్రములు నేత్రంబులా | చాలినీకుహరసంచయము గాక భక్తితో మిము నుతింపని రసజ్ఞ రసజ్ఞె | ఘనతరాయసఖజాకంబు గాక మిముఁ బూజ సేయని మృదులహస్తములు హ- | స్తములా దారుహస్తములు గాక |
|
గీ. | నిజపదానతకృతబోధనిర్నిరోధ | కుటిలవర్గమృగవ్యాధ గురుసుమేధ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
10 |
సీ. |
ఆశ్రితకల్పక మంచు స్థాణువు నెట్టు- | లింద్రాది సురలాశ్రయించి రొక్కొ స్త్రీపుంనపుంసకరూపహీనున కెట్లు | పురుషో త్తముఁ డొనర్చెఁ బూజనంబు కులగోత్రములు లేని గూఢమార్గున కెట్లు | కులగోత్రపతి తన కూతునొసఁగె నతులామృతాపేక్షులైన మహర్షులు | విషధారి నాత్మ భావించి రెట్టు- |
|
గీ. | లిలఁ బురాకృతపుణ్యంబు గలుగ నెట్టి- | వార లధికారులౌట ధృవంబుగాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
11 |
సీ. |
అతులితాష్టైశ్వర్యయుతుఁ డౌట చిత్రమే | రాజశేఖరుఁడయి ప్రబలు కతన సమధికసౌందర్యశాలి యౌటరుదుకో | జగతిలో స్మరహరుం డగుట కతన వివిధవిద్యావిదుఁ డవుట యచ్చెఱువె స- | ర్వజ్ఞసమఖ్యచే వరలు కతన నిరుపమతరశౌర్యనిధి యౌట వింతయే | యంతకాంతకుఁడయి యలరు కతన |
|
గీ. | నిట్టి మహిమంబు లెవ్వరియెడఁ గలుంగు- | నట్టి నినుఁ బ్రార్థన మొనర్తు ననుదినంబు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
12 |
సీ. |
ఆదిభిక్షుఁడవయ్యు నఖిలేశ్వరుండ నా | నలరారు టిది విస్మయంబు గాదె విసము కుత్తుకనిండ మెసఁగియు నెన్నఁడు | మృతిలేక యుండు టద్భుతము గాదె యెవ్వరు ముట్టని యెముకఁ జేపట్టియు | శుచిమూర్తివైతివి సొబగు గాదె యున్మత్తము వహించి సన్మార్గవర్తి నా | విహరించితివి కడువింతఁ గాదె |
|
గీ. | వ్యత్యయంబయ్యె నీ నడవడిఁ గనంగఁ | బ్రత్యయముసేయు భక్తులపట్ల నట్ల, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
13 |
సీ. |
ఎఱుకులవాఁడవై యెనఁగాని ఘనగోని - | షాదుండవౌట నిశ్చయము గాదె కరమర్థి జాలరికన్నియం బెండ్లాడి | ధీవరాఖ్యుఁడవౌట దృష్టము గాదె బూడిద నెమ్మేనఁ బూసియు భూయోవి- | భూతి పూర్ణుఁడవౌట ఖ్యాతి గాదె చండికతోఁ గూడి చరియించుచుండి స- | తీపతివౌట సుస్థిరము గాదె |
|
గీ. | శ్రీద వారితసూరివిషాద సుప్ర- | సాద జితమత్తకరిమానుషాద పాహి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
14 |
సీ. |
నీలకంఠ యటన్న నిలుచునే నిశ్శేష- | వృజినవ్రజోగ్ర దర్వీకరములు పంచానన యటన్నఁ బారవే భవదుఃఖ- | పుంజమదోన్మత్త కుంజరములు హరిణాంక యన్న దైన్యమునొందవే బహు- | దారుణాపత్సరసీరుహములు విషధర యన్నను వెసనారిపోవె తా- | పత్రయోత్కట బృహద్భానుశిఖలు |
|
గీ. | నీదు నామమహత్తు వర్ణింపఁ దరమె | కింపురుష సిద్ధసాధ్య నిలింపులకును, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
15 |
సీ. |
స్ఫురదణిమాది విభూతులు గలుఁగఁగా | నింటింట భిక్షకు నేఁగనేల సర్వమంగళ నీకు సామేన నుండఁగా | బెస్తకన్నెను నెత్తిఁ బెట్టనేల వెండిగుబ్బలిపైఁ బరుండక ననిశంబు | నొలకలలోపల నుండనేల వేలుపుల్ గొల్వఁ బేరోలగంబున నిల్వ | కురుభూతముల వెంటఁ దిరుఁగనేల |
|
గీ. | మతవిరోధులు శంభుఁ డమంగళుండ- | టన్నఁ దవులదె నా మది విన్నఁదనము, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
16 |
సీ. |
మారునిఁ గాలిచి మరుభూతి మైనిండ | మలయజంబు విభాతి నలఁదినావు మాతంగదైత్యుని మర్దించి తచ్చర్మ- | ముత్తరీయంబుగా నుంచినావు వనజోదరు శిరంబు వ్రచ్చి తదీయ క- | ర్పరముఁ బాత్రముగఁ జేపట్టినావు గరళంబు మ్రింగకఁ గంఠకోణమున మా- | నితలాంఛనంబుగా నిలిపినావు |
|
గీ. | యిటుల సేత పరాక్రమం బెఱుకపడుట- | కో యపస్మారిగుణమొ నాకు సెలవిమ్ము, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
17 |
సీ. |
ఏ మహాత్మునకును హేమావనీధ్రంబు | రమణీయకార్ముకరాజమయ్యె నే కృపానిధికి రత్నాకరశ్రేష్ఠంబు | నిరవధికోరుతూణీరమయ్యె నే గుణాఢ్యునకును బాగొప్ప నవనిధీ- | శ్వరుఁ డనారతబద్ధసఖ్యుఁడయ్యె నే శాంతఖనికి లక్ష్మీశుండు నిజనేత్ర- | పద్మపూజ యొనర్చి భక్తుఁడయ్యె |
|
గీ. | నింతవానికి నగ్నత్వమేలఁ గల్గె | నేమి మర్యాదొ తుదమొద లెఱుఁగరాదు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
18 |
సీ. |
శ్రీమజ్జగద్గురునామధేయుఁడవయ్యు | నురుగణపాల శిష్యుండవైతి- వభవుఁడవయ్యును విభవం బెలర్పఁగ | భల్లాణనృపతికిఁ బట్టివైతి చర్చింప నీశ్వరశబ్దవాచ్యుఁడవయ్యు | బాణాసురునకును భటుఁడవైతి మిత్తిని గెలిచిన మేటిశూరుఁడవయ్యు | సితవాహునకుఁ బరాజితుఁడవైతి |
|
గీ. | సామి నీ భక్తసులభత యేమి చెప్పఁ - | జిత్రమో యప్ప సతతపోషితకకుప్ప, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
19 |
సీ. |
సద్భక్ష్యభోజ్యచోష్యములు భుజిష్యుల- | కిచ్చి క్ష్వేళము భుజియించినావు గజసైంధవములు కింకరకోటులకు నిచ్చి | వృషభవాహనుఁడవై వెలసినావు ముక్తాఫలకలాపములు నమ్రులకు నిడి | పునుకలపేరులు బూనినావు పట్టాంబరంబులు భక్తాళికి నొసంగి | కటిపైనిఁ బులితోలు గట్టినావు |
|
గీ. | యెన్ని జన్మములెత్తిన నిన్ను గెలువఁ | దగును నీవంటి విభుఁ డేడి దాసులకును, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
20 |
సీ. |
భూతేశ నాకు నీవే తండ్రివి నగేంద్ర | పుత్రిక తల్లి సవిత్రి గంగ శీతశైలేశుండు తాత మేనక యవ్వ | మైనాకుఁడే మేనమామ సుమ్ము యన్న వీరన్న పెద్దన్న విఘ్నేశుండు | కొమరొప్పఁ జిన్నన్న కొమరుసామి ప్రమథులు బంధువుల్ భసితంబు శ్రీగంధ- | మల శివాక్షసరము లలఘుమణులు |
|
గీ. | వేయునన నేమిటికి కౌద్రవేయవలయ | పుడమిలోపల మా కేడుగడయు నీవె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
21 |
సీ. |
నీ తనుజన్ముండు నిఖిలవిద్యల కెల్ల | దేశికస్వామియై తేజరిల్లె నీ జటాగ్రంబున నెలకొన్న దేవశై- | వలిని త్రిలోకపావన మొనర్చె నీ కడియంబైన కాకోదరవరుండు | మహితభూభరణసమర్థుఁడయ్యె నీ వధూతిలకంబు నిర్జరుల్ నుతి సేయ | జగదంబ నామబ్రశస్తి నొందె- |
|
గీ. | నభవ నీవు జగజ్జనకాఖ్యఁ బూని- | తౌర నినుఁ గొల్చువారి భాగ్యము కొఱఁతయె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
22 |
సీ. |
శివ యన్న మాత్రనే చేకూరు నైహికా- | ముష్మికములు భక్తముఖ్యులకును త్ర్యంబక యన్న నయంబుగ మూఁడుజ- | గంబుల నేలు యోగంబుఁ గలుగు మృత్యుంజయ యటన్న సత్యంబు ధర్మార్థ- | కామమోక్షములు శీఘ్రమె లభించు బంచాక్షరములు జపించినఁ బృథుపంచ- | పాతకంబులు బటాపంచలగును |
|
గీ. | తొలఁగు ద్విపద త్రినేత్ర చతుర్భుజములు | నైదుమొగములు గలుఁగు మహాత్మ వింత, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
23 |
సీ. |
వారణాశీశ తావకదర్శనం బబ్బ | వారణాదులమీఁది వాంఛయేల పుండరీకేశ్వరుఁ బొడగన్నఁ బుండరీ- | కాదులమీఁది ప్రియంబదేల కుంభకోణేశుఁ గన్గొన్న నూతనశాత- | కుంభకుంభాదులు గోరనేల గేరి కేదారసుక్షేత్రేశుఁ గన్నఁ గే- | దారసుక్షేత్రచింతనమదేల |
|
గీ. | శ్రీగిరీశు నిరీక్షింపఁ జెందదే య- | శేషసంపత్తి హృతవిపశ్చిద్విపత్తి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
24 |
సీ. |
భవవార్ధినిర్మగ్నభక్తులఁ దరిఁ జేర్చఁ | దారకేశ్వరుఁడవై తనరినావు నతజనప్రతతిసంసృతి రోగములు మాన్ప | వైద్యనాథుండవై వరలినావు సర్వదాసాజవంజవ సంజ్వర మణంప | సోమేశ్వరఖ్యాతిఁ జూపినావు సేవక భవబంధ లాపనం బొనరింప | బట్టిసాధిపుఁడవై పఱఁగినావు |
|
గీ. | యిహపరము లబ్బవే భువినించుకేని | బ్రతిదినము నిన్ను స్మరియింపఁ బరమపురుష, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
25 |
సీ. |
వ్యాఘ్రేశ్వరాభిధేయము వహించితి మాను- | షాఘౌఘరురు పలాయనము సేయ హరిమాయూరేశ్వరాభిఖ్యఁ బూనితి | నరవిపదహి ఖండనంబు సేయ నాగేశ్వరాభోగ నామంబు నొందితి | జనశోకపవన భక్షణము సేయ నేకామ్రనాయకాఖ్యాక నిల్చితి మర్త్య- | కామితఫలములు గలుఁగఁ జేయ |
|
గీ. | మృగఖగాహిద్రుమాఖ్యల నెగడితౌర | వాటి భాగ్యంబుఁ బొగడ నెవ్వరి తరంబు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
26 |
సీ. |
నీవు న్యగ్రోధావనీజమై యుండంగ | శౌరి తద్వటపత్రశాయియయ్యె నీ కంకణమున సంధిలు మసారంబనఁ | దోయజాక్షుఁడు శేషశాయియయ్యె నీ విషంగమునకు నిశితాంబకంబయ్యుఁ | జక్రపాణి పయోధిశాయియయ్యె సదమల జంబుకేశ్వరుఁడవై యున్న త్వ- | త్సన్నిధి హరి రంగశాయియయ్యె |
|
గీ. | నీ రహస్యంబు లెఱుఁగరొకో రమేశ్వ- | రేశ్వరుల నెడఁగావింతు రిలఁ గుజనులు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
27 |
సీ. |
తన్నవే విధునిఁ బదాఱు వ్రక్కలు గాఁగ | దయఁ గ్రమ్మఱఁగ మూర్ధ్నిఁ దాల్చినావు తలఁ ద్రుంపవే విధాతకుఁ బునస్సారథ్య- | కృత్యంబునకు నియోగించినావు ఫాలాగ్నిచేఁ గాల్పవే లతాంతాయుధు | మించి వెండియుఁ బ్రతికించినావు తఱగవే దక్షు మస్తకము నెప్పటి మేష- | శిరమిచ్చి జీవితుఁ జేసినావు |
|
గీ. | నిగ్రహానుగ్రహంబులు నీకె తగును | రుద్ర కారుణికాగ్రేసరుండవగుట, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
28 |
సీ. |
ఆమ్నాయహయ నీకు హంసవాహన మహా- | ననదేశములు సాహిణములు గావె యాకాశకేశ నీ కర్ధినీబాంధవ- | ప్రముఖ గ్రహములు సుమములు గావె ఫణ్యాభరణ నీకుఁ బాతాళలోకంబు | హాటకభూషాసుపేటి గాదె దిగ్వాస నీకు నాదిత్యాధిపాది ది- | క్పతులు శాటీపాలకరులు గారె |
|
గీ. | నీవు వేధోండములలోన నిండియుండ | తథ్యమే గాదె యేతద్విధంబు దెలియ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
29 |
సీ. |
బికిరమెత్తుట మానుపింతు నీకందునా | యెద్దొక్కటే కృషి యెట్టులగును కాఁటిలోపలఁ బండ నేఁటికి యందు ఖ- | ట్వాంగ మొక్కటి మంచమగునదెట్లు లలిఁ బసిఁదిండి కళాసముద్యజియించు- | మందునా నిర్గుణ మనుసరించె నస్థిహారము వలదందునా యేవంశ- | జుఁడవు మౌక్తికదామశోభ నొంద |
|
గీ. | యేమి సేయుదుఁ దండ్రి మదీప్సితంబు | తీరదయ్యెను నా దురదృష్టమరయ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
30 |
సీ. |
ఒకవేళఁ గుంభకారకు భంగి బ్రహ్మాండ- | భాండనిర్మాణతత్పరుడవగుచు పాంచాలికుని లీలఁ బ్రాణుల నాడింతు- | వొకవేళ చర్మపుత్రికల కరణి- నొకవేళ నైంద్రజాలికుని చందంబున | జీవకోటులయందు సేయుచుందు- వొకవేళ నజముకుందోగ్రాఖ్యలఁ జరింతు- | వొకవేళ జ్యోతిర్మయుండవగుదు- |
|
గీ. | వీశ నీ చర్యలెన్న వాతాశవర్య- | దివిషదాచార్యులకునైనఁ దెలివి గలదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
31 |
సీ. |
తాండవలీలాప్రియుండవు గావున | డమరు డాంనిన విడంబము దగు భిల్లవేషంబు శోభిల్ల ధరించితి | కల్ల గాదుర లేడిపిల్ల దగును కొండకూతురిఁ గూడి కొండపై దిఱుఁగుదు | గండ్రగొడ్డలి చేత యుండఁదగును నిచ్చలు విడువక బిచ్చంబునకు నేఁగు | జోఁగులవాఁడవు జోలె తగును |
|
గీ. | భూమినే భూమికకుఁ దగు భూమవస్తు- | వులను గూర్చుట వేషికి యుక్తమె కద, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
32 |
సీ. |
తావక శరసంగతంబయ్యె నేణశా- | బక మేమి తొల్లి తపంబుఁ జేసె నీ శిరోవేష్టనమై శుభావహుఁడయ్యె | నహివర్యుఁ డే పుణ్య మాచరించె యుష్మదీయస్కంధయుతమయ్యె నేనిఁక- | కళవసం బే నిష్ఠగతిఁ జరించె నీ గ్రీవమాలికలై గ్రాలె రుద్రాక్ష- | ఫలము లే పూజలు సలిపెనొక్కొ |
|
గీ. | బిల్వ మే వ్రతమున నీకుఁ బ్రీతియయ్యె | నవనిఁ బున్నియ మొకరి సొమ్మౌనె తలఁప, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
33 |
సీ. |
కరికాళుఁడొసగు మాకందఫలంబులు | మిక్కుటంబగు కూర్మి మెక్కిమెక్కి మాదర చెన్నాఖ్యుఁ డాదరంబున చెట్టు | సురుచిరాంబకళంబుఁ జుఱ్ఱిజుఱ్ఱి నిమ్మవ్వ మదిఁ బత్తి నివ్వటిల్లఁగఁ బోయు | జావ సంతసముసఁ దావితావి బోయకన్నడు యెడఁబాయక నర్పించు | నంజుఁడు తునకలు నమలినమలి |
|
గీ. | తృప్తిఁ దీరక భిక్షాం ప్రదేహి యనుట | జనులు దీర్తురె క్షుత్తు విశ్వంభరునకు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
34 |
సీ. |
వేదముల్చదివెనే వేదండము స్వతుండ- | మున వారిఁ దెచ్చి మజ్జన మొనర్ప శాస్త్రముల్చదివెనే చక్రిస్ఫుటస్ఫటం- | బాతపవారణ రీతిఁ బట్ట మంత్రముల్ నుడివెనే మహి నూర్ణనాభి శో- | భిల దుకూలవ్యూతి కలన నెఱప ఘనపురాణంబులు వినెనే కి- | రాతుండు పిశితఖండంబు లర్పించుటకును |
|
గీ. | యేమివిద్య లు త్వత్టాక్షేక్షణములఁ | జూచినఁ గృతార్థులగుదురు నీచులైన, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
35 |
సీ. |
అభిషేకయోగ్యంబులగు నారికేళంబు- | లను లేపయోగ్య చందనము లక్ష- తానీకయోగ్య వంశానోకహములు స- | మర్చనాయోగ్య కుందాదికములు గురుధూపయోగ్య గుగ్గులములు జ్వలదీప- | యోగ్య శారదపాదపోచ్చయములు నైవేద్యయోగ్య కనచ్చూతములు వీటి- | కాయోగ్య ఫణివల్లికాక్రముకము- |
|
గీ. | లగములయ్యు నెంతేని ధన్యత వహించె | యుష్మదష్టవిధార్చనాయోగ్య ఫణితి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
36 |
సీ. |
శైలూషదళ మొక్క టేలాగు నర్పింతు | మారేడువనములో మలయు నీకు నొక్క క్రొవ్విరిచేత నొగినెట్లుఁ బూజింతు | తారకాకుసుమముల్ దాల్చు నీకు నేకఫలం బెట్టులిడుదుఁ బ్రేమ మనేక- | పారిషదిష్టార్థఫలద నీకు చుళుకోదకమున నెట్టుల స్నానమమరింతుఁ | దలపైని మిన్నేరుఁ గలుగు నీకు |
|
గీ. | నైన సద్భక్తితోడుత నే నొసంగు | పత్రపుష్పఫలాంబు సపర్యలు గొను, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
37 |
సీ. |
నీచుఁడు వీఁడని నెమ్మదినుంచక | భ్రమరకీటన్యాయ పటిమ నెఱపు నే పల్కు పలుకు లెంతే పద్యములు జేయు | నవ్యఘుణాక్షరన్యాయశక్తి వడి విడనాడంగ వలదు మర్కటకిశో- | రన్యాయపద్ధతి రాజిలంగ చేపట్టఁగదవయ్య చెలఁగి మాల్జారకి- | శోరమహాన్యాయ కారణముగ |
|
గీ. | గాదు మామక యత్న మొకానొకతఱి | కాకతాళఫలన్యాయ ఘటనఁ గాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
38 |
సీ. |
బహుపాతకుఁడనంచు భయము నొందఁగనేల | పతితపావన ఘనవ్రతము నీది షడ్వర్గశాత్రవచ్ఛటకు జంకఁగనేల | శరణాగతత్రాణ బిరుదు నీది నిప్పచ్చరంబుఁ జెందిన చింత యేటికి | దీనదయాపరదీక్ష నీది సుగతి గల్గ గణించు దిగులుల్లముననేల | శ్రేయోప్రదానోరుచిహ్న నీది |
|
గీ. | యే ప్రకారంబునఁ గనఁగ నేది శంక | నిను నొకించుక సేవించు జనులకింక, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
39 |
సీ. |
కామాంధకారివి గావున వర్ణివై | మేనకాత్మజను భ్రమించుటెల్ల మంజులద్విజరాజమౌళివి గావున | విప్రవరాఢ్యత వెలయుటెల్ల ప్రచురమహాశ్మశానచరుండ వటుగాన | నొగిఁ బిశాచస్నేహమొందుటెల్ల సుమహానటాభిధానమునొందితివి గాన | మూఁడువేళలయందు నాఁడుటెల్ల |
|
గీ. | నెంతవారికి నైనను వింత గాదె | సంతతంబు భవత్ప్రౌఢి చింతసేయ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
40 |
సీ. |
వేమారు శ్రీమహావిష్ణువల్లభ యంచుఁ | బలుమరు బ్రహ్మాది పతియటంచు గొనకొని స శివ ఏకో దేవ యంచును | దివిరి రుద్రో న ద్వితీయ యనుచు రహి సమానాధికరహిత యటంచు మా- | నక శివాత్పరతరం నాస్తి యనుచు మాటిమాటికి జనుర్మరణదూర యటంచు | దైవతమూలకందం బటంచు |
|
గీ. | నిగమములు బల్కఁగ నరుఁడు నియతి నన్య- | దేవతారాధన మొనర్పఁబోవఁ దగునె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
41 |
సీ. |
వికసితమందారవిటపి మాని మిళింద- | మఱుఁగునె వేగ మందారమునకు పక్వరసాలాంఘ్రిపము మాని చనునె శు- | కంబు దుత్తూరసాలంబునకును లలితపయఃపానలాలస మానసౌ- | కసము పయఃపానకాంక్ష యిడునె కలిత బలాహకావలిఁ గాంచి ముదమొందు | కేకి కావలిఁ గాంచి కేరుటెట్లు |
|
గీ. | నీ పదధ్యాననిరతుఁడై నెగడు జనుఁడు | చేరి పెరవేలుపుల నుతిసేయఁ జనునె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
42 |
సీ. |
బూతి నెన్నొసటపైఁ బూసెదనంటినా | కీలికీలలు సోకి కాలునేమొ యడుఁగులొత్తెద బత్తినంటినా నూపురా- | శీవిషభూత్కృతుల్ జెందునేమొ నందిని ముస్తాబొనర్చెదనంటినా | క్రొవ్వాడికొమ్ములఁ గ్రుమ్మునేమొ బంటునై కొలిచెదనంటినా ప్రేతర- | వంబులకును మేను వడఁకునేమొ |
|
గీ. | యుగ్రమూర్తివి దయఁ జూడకున్నఁ జేరఁ- | దీసి బ్రోవదె యార్య దయాసమగ్ర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
43 |
సీ. |
ఏ నవీనాశ్వంబుపై నధిష్ఠించెనే | విఘ్నరాజు దలంప వృషము గాక దిట్టముగా నేమైనఁ బటములు గట్టెనే | వటుఁడు దిగంబరత్వంబు గాక శాంతమేమైనను సంగ్రహించెనే వీర- | భద్రుఁ డక్షుద్రకోపంబు గాక నే తల్లి గని పెంచెనే తారకారిని | భావింప సంశయాస్పదము గాక |
|
గీ. | తండ్రి పోలిక సుతులకుఁ దగె నొకొక్క | గుణము మేలయ్యె నయయొ నాల్గుఁ దగె నీకు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
44 |
సీ. |
అఘటనాఘటనాసమర్థుఁడ వంటకు | శునకాకృతులు బూను శ్రుతులు సాక్షి కంజజుకృతము లంఘ్యం బటంటకును మా- | ర్కండేయమౌనివర్యుండు సాక్షి సబలు దుర్బలుఁ జేయు జాణ వంటకుఁ ద్వన్న- | గోత్పాటనుఁడు దశాస్యుండు సాక్షి కూటస్థుఁడ వటంటకును ద్వదీయేక్షణ- | సంజాతుఁడైన శ్రీజాని సాక్షి, |
|
గీ. | సాక్షి గోధినితాంతమేచక శిరోధి | హతవిరోధి యపారదయాపయోధి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
45 |
సీ. |
గోహయ నీ లెంక వాహనంబులు గదా | దేవతురంగ మైరావతములు సత్పాఠకులు గదా సంగీతసాహిత్య- | చణులు నారదుఁడును శారదయును మండనంబులు గదా మహితచక్షుశ్శ్రవ- | స్సార్వభౌముడును జందురుండు శ్వశురగేహ స్వీయసదనంబులే కదా | హిమనగ శ్వేతమహీధరములు |
|
గీ. | నాలుదొనలు వియన్నది యమృతజలధి | నీ యశంబిట్టిదనుచు వర్ణింపఁ దరమె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
46 |
సీ. |
కుంభిదైత్యస్ఫీతకుంభముల్ మోద వే | తొడరి మొమ్మొనల కైదువు గ్రహించి శార్దూలయామినీచరుఁ గదనంబులో | జదుపవే చంద్రహాసము ధరించి ప్రాకటపురసుందరీకంఠసూత్రముల్ | ఖండింపవే పినాకము వహించి దునుమవే జాలంధరునిఁ బదాంగుష్ఠకృ- | దబ్ధిజావర్తమయారిఁ బూని |
|
గీ. | తేజరిలె నీ ప్రతాపకాంతి ఖగరాజు | మోరఁ గల వెల్లఁదనమెల్లఁ జూరఁగొనియె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
47 |
సీ. |
అర్ధనారివి నే యధార్థంబుగాఁ బూరు- | షాకారివని గొనియాడుటెట్లు కొమరైన బవిరిగడ్డముగల్గు కతమునఁ | జెలిమియటంచు వచించుటెట్లు నిరతంబును సమర్చనీయ లింగస్వరూ- | పుఁడవు క్లీబుఁడవంచు నుడువుటెట్లు తలఁపఁ బరేతభూతలనికేతనుఁడవు | గృహమేధివనుచు నగ్గించుటెట్లు |
|
గీ. | మాతృపితృవర్జితుండవు జాతి లేదు | పెక్కుపేరులు నీకొక పేరు లేదు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
48 |
సీ. |
ఆతతశూలసమేతుండవయ్యును | వ్యాధివిదూరుండవై వరలుట యతులితసోమాహ్వయప్రదీపితుఁడవ- | య్యును గమలాప్తత నొందుటయును నిక్కంబు పుష్కరనేత్రుండవయ్యును | బుణ్యజనావనస్ఫూర్తిఁ గనుట కడువడి గంగాధరుఁడవయ్యు జటులకృ- | శానుతేజోవృద్ధిఁ బూనుటయును |
|
గీ. | నిర్భరాశ్చర్యములు కదా నీ మహిమలు | మహి నసాధారణములు సామాన్యులకును, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
49 |
సీ. |
కమనీయముద్రికాకటకకేయూరాద్య- | లంకార మండలాలంకృతంబు తుహినావనీధరదుహితృమతల్లికా- | వితతనేపథ్య సద్విరచనంబు సౌవర్ణఘంటికారావబంధుర వృష- | స్కంధాగ్రభాగ సంస్ఫాలనంబు లోకభయంకర కాకోలజంబూఫ- | లాకారకృన్నిపుణాంచితంబు- |
|
గీ. | నైన భవదీయహస్తము నభవ నాదు | మస్తకముపైనిఁ జేరిచి మాన్పు భయము, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
50 |
సీ. |
సౌగంధికాంభోజరాగప్రవాళ ప- | ల్లవసముజ్జ్వలకాంతి లాలితములు ఝషహలధ్వజశంఖచక్రాబ్జపవిధను- | రాది నవీనరేఖాన్వితములు ఘటజవసిష్ఠముఖ్యమునీంద్రహృత్పద- | కర్ణికాపీఠికాగ్రస్థితములు భాషాసుయోషావిశేషసీమంతసిం- | దూరబిందూరు సిందూరితములు |
|
గీ. | నగు భవత్పాదములు చూపఁదగదె నాదు | చిత్తమిత్తఱిఁ దమి నిగురొత్తె సామి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
51 |
సీ. |
అసమానబాహువీర్యవిజృంభణాదిత్య- | తనయోగ్రదంత తాడనకరములు వాణీశముఖమౌళిమాణిక్యదీపికా- | ప్రాజ్యనీరాజన భాజనములు స్తబ్ధరోమర్ష భోద్యద్వర్షధార్యబ్ధి- | వరజావరాదృష్ట వైభవములు ప్రత్యగ్రశీతలభానుసంకాశ న- | ఖశ్రేణికావిభా విశ్రుతములు |
|
గీ. | నగు త్వదంఘ్రిపయోజము లస్మదీయ | మానససరోవరంబునఁ బూని కొలుతు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
52 |
సీ. |
ఉపనయనుండవై యొప్పవే ధరఁ బంచ- | యజ్ఞపరుండని ప్రాజ్ఞులనఁగ రాజశిఖామణివై జేయవే దుష్ట- | శిక్షణంబును శిష్టరక్షణంబు యార్యుఁడవై యనయముఁ బాశుపాల్యప్ర- | భావమందవె పశుపత్యభిఖ్య వృషలుండవై సదా విఖ్యాతిఁ గాంచవే | త్రివిధవర్ణాసక్తి తేజరిల్ల |
|
గీ. | బ్రాహ్మణక్షత్రియోరుభూపాదభవుల | లోన నెవ్వండవొ గొల్తు నానతిమ్ము, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
53 |
సీ. |
బ్రహ్మచర్యము గదా పావన- | గౌరీతపోవనంబునకును బోవుటఁ గన గార్హస్త్యమే గదా కరము శర్వాణితో | తిరముగాఁ గూడి కాపురము సేత మిగుల వానప్రస్థమే కదా జడలు ధ- | రించి యెల్లపుడు చరించుటెల్ల యత్యాశ్రమము కదా నిత్యంబు భిక్షాన్న- | మారగించుట వర్ణి సాంబ జటిల- |
|
గీ. | భిక్షుకాఖ్యలు సహజముల్ త్ర్యక్ష నీకు | నిదియది యటంచు మది నిశ్చయింపనేర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
54 |
సీ. |
అంబికాధర నవ్యబింబికాఫలరస- | గ్రసనవ్యసనకీర గర్వదూర కాళీమనఃఫుల్ల నాళీకమకరంద- | పానషట్పదరాజ భవ్యతేజ దాక్షాయణీ పీనవక్షోజ కాశ్మీర- | వక్షఃకవాట మహోక్షఘోట నీహారగిరినందినీదృక్చకోరక- | రాకామృగాంక నిరస్తపంక |
|
గీ. | కృతసురావనసంరంభ ధృతకురంగ- | డింభ సంభరితాజాండకుంభ బ్రోవు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
55 |
సీ. |
చారుతత్పూరుషాఘోర సద్యోజాత | వామదేవేశానవక్త్రమూర్తి సతతవరాభయాజగవత్రిశూల ప్ర- | ముఖ కరాంభోరుహామోఘమూర్తి హేరంబ షణ్ముఖ వీరభద్ర క్షేత్ర- | పాలాది పరివృత భద్రమూర్తి జలభూనభోనభస్వద్భాస్వదిందీవ- | రప్రియాధ్వర్యగ్ని దీపమూర్తి |
|
గీ. | బుధజనస్తోమ సస్యనభోనభస్య | హరివయస్య నిరంతరాచరితలాస్య, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
56 |
సీ. |
అనుదినాకర్ణనమును రోమహర్షణ- | మందని యురగత్వ మందఁగోర శారీరమానసాక్షయ్యబాధలు గల్గి- | యుండెడు మనుజత్వ మొందఁగోర లలితనిద్రాహారములు లేకయుండెడు | యురుతర దేవత్వ మొందఁగోర నిరోహనిస్సంగ నిర్ద్వంద్వనిరుపాధి- | యుతమైన ప్రమథత్వ మొందఁగోర |
|
గీ. | నా యభీష్టము విజ్ఞాపనం బొనర్తు | జిత్తగింపుము తాదాత్మ్యసిద్ధి యొసఁగు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
57 |
సీ. |
ఆనందకాననం బాలవాలము గాఁగ | విలసితంబగు జడల్ వ్రేళ్లు గాఁగ బాహుయుగంబులు ప్రచురశాఖలు గాఁగ | లలితాంగుళులు కిసలములు గాఁగ కొమరునఖంబులు కోరకంబులు గాఁగఁ | బొక్కిలి కోటరస్ఫురణ గాఁగ నవ్యస్మితంబు సూనంబులు గాఁగ ఫ- | లముచంద్ర మశ్మకలమ్ము గాఁగ |
|
గీ. | నగజ బెనఁగొను లత గాఁగఁ దగిన కల్ప- | శాఖివి మదిష్టఫలము లొసంగి గావు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
58 |
సీ. |
నిస్తులోరులు ప్రతిష్ఠాస్తంభములు గాఁగ | భుజములు బిసముల పోల్కెఁ గాఁగ కరములు వికచపుష్కరములు గాఁగ స- | ద్వళు లురువీచికావళులు గాఁగ నాభికాకుహర మెన్నందగు సుడి గాఁగ | కంఠంబు దివ్యశంఖంబు గాఁగ చటులజటాచ్చటల్ శైవాలములు గాఁగ | లలి కృపారసము జలంబు గాఁగఁ |
|
గీ. | దనరు యుష్మత్సరోవరమున మునింగి | పాపసంతాపముక్తుఁడనై పరఁగెద, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
59 |
సీ. |
రమణీయయానంబు రాజహంసలు గాఁగ | నారు మేల్తుమ్మెదబారు గాఁగ సముచితకుచములు చక్రవాకములుగా | స్వరము వనప్రియవరము గాఁగ నాస్యంబు పుష్కరాహ్వము గాఁగ మంజులో- | క్తులు శుకశాకుంతకులము గాఁగ పక్షులు ఖంజరీటౌఘము గాఁగఁ గ- | చంబు సుబర్హిబర్హంబు గాఁగ |
|
గీ. | నొప్పు ప్రాలేయగిరిజావయోవిలాస- | మరయ నీ మోహజాలమునందుఁ బడదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
60 |
నవరసములు | ||
సీ. |
నవవజ్రమకుటవైభవ ధాళధళ్యరు- | చుల్ శీర్షమందు సంశోభిలంగ మండితహరినీలకుండల చాకచ- | క్యప్రభల్ గల్లభాగములఁ బొదలఁ మాంగళ్యశోణరత్నాంగద ధాగధ- | గ్యద్యుతు లంసములందు వెలుఁగ ముత్యాలబలుసరముల తాళతళ్యదీ- | ప్తులు నిజోరస్థలిఁ దొంగలింప |
|
గీ. | మేల్కడెంబులు మణికట్ల మెఱయుచుండు | నీదు శృంగారరస మెన్నఁగాఁ దరంబె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
61 |
సీ. |
వదలక ద్వాదశవత్సరాయుర్దాయ- | పరిమాణుఁడగు వశివర్యుశిశువు నీక్షించి క్రుద్ధుఁడై దక్షిణాధీశుండు | కాలపాశనిబద్ధుఁగా నొనర్పఁ బెంపు వేఁ జెడి విలాపింపుచు దేవ ర- | క్షింపు రక్షింపు రక్షింపుమన్న సాక్షాత్కరించి కటాక్షవీక్షాపాళిఁ | జూచి తదర్భకుఁ గాచి హేళి- |
|
గీ. | సుతుని భవదీయ పార్ష్ణిపీడితునిఁ జేసి | వీరరసము వహింపవే విభ్రమముగ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
62 |
సీ. |
మందరాహార్యంబు మంథానముగఁ జేసి | వాసుకి సూత్రంబుఁ జేసి యనిమి- షాసురుల్ డాసి దుగ్ధాంబురాశి మథింప | విష ముద్భవంబంది వెస జగములు గాలుప నడలి జేజేలు పదంపడి | పార్వతీశ్వర పాహి పాహి యనుచు కైవార మొనరింపఁగా వార లఱుదందఁ | గాలకూటము వేడ్క గ్రోలిప్రోవ- |
|
గీ. | వే చతుర్దశభువనముల్ విస్తరిల్ల | నిబిడకరుణారసము మది నివ్వటిల్ల, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
63 |
సీ. |
స్యందనకేతువుల్ జ్యానంతములు నియం- | తాశుగములు భారతీశ మేశు- లురగరుత్తూణము లరుణానుజాబ్దు ల- | ర్వప్రతోదము లాగమప్రణవము- లుర్వీభృదురగవర్యులు ధనుస్సింజిను- | లతిరథాంగము లహర్పతిసుధాంశు- బింబముల్ జేసి పురంబులు మూఁడు క- | రంబు నిమేషమాత్రంబులో చె- |
|
గీ. | లంగుచును లీల నేలఁ గూలంగఁ జేసి | యద్భుతరసంబుఁ జూపవే యమరు లమర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
64 |
సీ. |
కాత్యాయనీపృథుకబరికాభరమున | విరులదండలు జుట్టి వెలయువేళ హైమవతీలలాటాగ్రమందు సితాభ- | తిలకంబు సొగసుగా దిద్దువేళ లసదపర్ణాకపోలములు కస్తురిచేత | వారకమకరికల్ వ్రాయువేళ నగజాకఠోరస్తనస్తబకద్వంద్వ- | మందుఁ గుంకుమపంక మలఁదువేళ |
|
గీ. | నుమకుఁ గిలికించితములు సేయుచును హాస్య- | రసముఁ జూపవే స్మేరవిరాజితాస్య, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
65 |
సీ. |
పసిపాపని హిరణ్యకశిపుఁడు నొప్పింప | గరివరదుఁడు నృకేసరిశరీర- మలవడ నద్దనుజాధము వధియింపఁ | గని ఘనక్రౌర్యంబు గడలుకొనఁగఁ దడయక నెనిమిదియడుగుల మెకఁపురూ | పముఁ గొంత సాళ్వరూపంబు గొంత తగువిగ్రహముఁ బూని తన్మానవమృగేంద్రు | పటుదర్ప మొగిఁ దృణప్రాయముగ నొ- |
|
గీ. | నర్చితివి భళియని సుమనస్తతి మిముఁ | బ్రస్తుతింప భయానకరసము నిగుడ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
66 |
సీ. |
శ్రీకంఠ మిము వెలిఁ జేసి దక్షుఁడు యాగ- | మొనరింపఁగ నెఱింగి కినుకతోఁడ జని పూషు దంతముల్ సడలించి శశిని షో- | డశఖండములుగ నడంచి భగుని కన్నులు పెరికి పెన్గాలినెచ్చెలికాని | నాల్క లేడును గోసి నలువచెలువ ముక్కు గ్రక్కునఁ జెక్కి మురవైరి చక్రంబు | చక్కిలముగఁ బుక్కి వెక్కసముగ |
|
గీ. | దక్షు తలఁ ద్రెవ్వనేసియుఁ దత్క్షణమున | భర్గ బీభత్సరసముఁ జూపవె మహాత్మ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
67 |
సీ. |
మదనుఁ డనంగుడు గద మత్తమధుపగు- | ణము నిష్ఫలమ్ము చాపము నలాదు లస్త్రముల్ ప్రబలసైన్యము పతంగంబులు | తేరనిలం బతీంద్రియుఁడు సూతుఁ డారయ పడగ విసారమౌట యెఱింగి | నిజసత్వ పరసత్వ నిర్ణయంబు దెలియక నీమీఁద నలరు [1] ‘తూపులు వేయ’ అని పాఠాంతరము. తూపుల నేయ | నలికాగ్నిచేతఁ దదాత్మభవుని |
|
గీ. | భస్మ మొనరించి జగములు భయము నొంద | రౌద్రరసరేఖఁ జూపవే రభసమునను, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
68 |
సీ. |
అక్షయ మభవ మనాద్య మనంత మ- | ద్వయ మనామయ మనాహ్వయ మచింత్య మవ్యక్త మనుపమ మనుపద్రవ మజేయ | మనసూయ మనపాయ మప్రమేయ మసహాయ మలఘుత్వ మనఘత్వ మచలత్వ | మగుణత్వ మమితత్వ మమలినత్వ మశిశుత్వ మవయోత్వ మజరత్వ మస్త్రీత్వ | మపురుషత్వ మషండమై సమంచి- |
|
గీ. | తామలస్ఫటికాకృతియై వెలుంగు | మూర్తివై శాంతరసమున మొనసితౌర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
69 |
సీ. |
ఉరులింగమూర్తివై యుదయింపఁ గని రమా- | కాంతాబ్జభవులు విభ్రాంతులైరి సతతము హాటకేశ్వరు భజించి రసాత- | లాధినాయకులు కృతార్థులైరి వాలాయముగ మహాకాళేశ్వరునిఁ గొల్చి | భూలోకవాసులు పుణ్యులైరి తారకేశ్వరు నిరంతరము గౌరవమునఁ | బూజించి దివిజులు పూజ్యులైరి |
|
గీ. | యిన్ని రూపులు నీవౌట యెఱుఁగరాదె | శాస్త్రవేత్తల కేలకో సంశయంబు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
70 |
సీ. |
భాసురతరమహాభవనముల్ తగునయ్య | యఖిలాంతరాత్ముఁడవైన నీకు కనదురుదీపితైకస్నేహవర్ధిష్ణు- | తనరే స్వయంప్రకాశసుఖ నీకు నూర్ముల సంగతి యొప్పునే పరికింప | నహహ నిరాకారివైన నీకు మేటి శతాంగాదులేటికిఁ బరికింప | హరవిరాడ్రూపుఁడవైన నీకు |
|
గీ. | నాదిమధ్యాంతకూన్యుఁడ వైన నీవె | దేవుఁడవు నేను పరుల నుతింపఁబోను, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
71 |
సీ. |
ఉపనిషదర్థసౌధోపరితలములఁ | జరియించు నెవ్వాఁడు సంతతంబు సఫలజంతుఫలద్రు సరణి నజాండముల్ | భరియించు నెవ్వాఁడు ప్రకటమహిమ నాపాదమస్తకాభ్యాంతరాళములందు | ధరియించు నెవ్వాఁడు ధవళరక్ష రూఢిఁ గామక్రోధలోభమోహాదులు | హరియించు నెవ్వాఁ డహర్నిశంబు |
|
గీ. | నట్టి భగవంతుఁ గీర్తిదిగంతు శాంతు | దాంతు శ్రీమంతు ధీమంతుఁ దగ భజింతు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
72 |
సీ. |
అవిముక్తరాజధానివిరాజమాన కో- | దండరాజము లేఖ తటిని గొనము కేవల లోలార్కకేశవుల్ కొటికలు | మహనీయధర్మంబు మార్గణంబు గోఘ్న ద్విజాతిఘ్న గురుతల్పగానవా- | స్వాదన స్వర్ణాపహార ముఖ్య కలుషజాతంబు లక్ష్యము నీవు ధానుష్క- | చూడామణివి నిన్నుఁ జూడఁగోరు |
|
గీ. | వారి సుకృతము వర్ణింప వశము గాదు | ధాతకయిన భుజంగమనేతకైన, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
73 |
సీ. |
ఆకులు మేయవే మేఁకలు నీటిలో- | పలను మెలంగవే జలచరములు వృక్షశాఖల వ్రేలవే గబ్బిలములు | చెప్పినఁ బలుకవే చిలుకగములు వాయువు గ్రోలవే వ్యాళము లనయంబు | విపినవాసము సేయవే మృగములు ధ్యానంబు సేయవే తద్దయు బకములు | గుహల నర్తింపవే కోరి హరులు |
|
గీ. | జపతపస్స్నానసంధ్య లా సద్గతికిని | కారణంబులు దృఢబుద్ధి కాక భళిర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
74 |
సీ. |
దారాదికేషణత్రయము వర్జించి స- | త్వాదిగాఢగుణత్రయంబు విడచి తాపత్రయముఁ బరిత్యక్తముఁ జేసి స- | య్యన మలత్రయవిమోచన మొనర్చి వాసనాత్రయమును వదలి పెద్దయు మండ- | లత్రయాగమ్యస్థలములు వెదకి యంగత్రయోజ్జ్వలవ్యాపారము నెఱింగి | లింగత్రయాంతర్విలీను లైన- |
|
గీ. | వారలకు దుర్ఘటామృతద్వాఃకవాట- | విఘటనము సేత సేకూరు వేగిరమున భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
75 |
సీ. |
ఏఁబదిరేకులచే బిందుసంయుక్త | పంచాశదక్షరపంక్తిచేత నలరారెడు సమంజసాధారనామచ- | క్రాదిషట్చక్రముల్ హర్ష మలర గ్రమమున శోధించి ఘనతదీయోపరి- | భాగసహస్రార పద్మవిహర- మాణ మరాళసామ్రాడ్విలోకన మాచ- | రించు మాన్యులకు సిద్ధించు ముక్తి |
|
గీ. | కామినీసంగమము వృథా పామరులకుఁ | గలుఁగునె సుధీపచేళిమకల్పభూమి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
76 |
సీ. |
భూతధాత్రీముఖ్య భూతపంచకమును | శబ్దాది విషయపంచకము మఱియు శ్రవణాది ధీంద్రియోజ్జ్వలపంచకంబు వా- | క్ప్రముఖ కర్మేంద్రియపంచకంబు నలి మనోబుద్ధిచిత్తాహంకృతి చతుష్ట- | యంబు జీవాత్మసమావృతమగు పంచవింశతితత్త్వభాగ్దేహినివహహృ- | ద్వనమధ్యముల నీవారశూక- |
|
గీ. | విధమున నజస్రమును వెల్గు విభుఁడ వీవె | కావె దేవేంద్రనుత వేగ రావె బ్రోవ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
77 |
సీ. |
రజ్జువునందు సర్పంబు ముక్తాస్ఫోట- | మందు రౌప్యంబు పైష్టాంబువులఁ బ- యస్సు మరీచకయందు నీరంబు భ్రాం- | తి జగంబు నీయందు దృశ్యమగును దహనునియందును దాహకత్వంబును | దపనునియందునఁ దాపనంబు సలిలమునందున శైత్యంబుఁ బూర్ణని- | శాకరునందుఁ బ్రసన్న మట్లె |
|
గీ. | నొగిఁ బ్రపంచంబులోపల నుండు దీవు | విష్టపమ్ములకును నీకు వేఱు గలదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
78 |
సీ. |
ఉభయపార్శ్వముల ధాత్రూపేంద్రు లురువడి | వింజామరమ్ములు వీచుచుండ ఛత్రమ్ము వజ్రపశ్చాత్పీఠిఁ బట్టఁ ద- | ర్పణము పురోవీధి వహ్ని నిలుప సౌరి భీకరగదాధారియై నిలుచుండఁ | గర్బురేంద్రుఁడు పాదుకలు ధరింప వరుణుడు కాళాంజి పట్ట సమీరుండు | వీడియ మొసఁగంగ విత్తవిభుఁడు |
|
గీ. | చేరి కైదండ యిడఁగఁ గచేరియందు | గద్దెపైఁ గూరుచుండవే కడుముదమున, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
79 |
సీ. |
హరిరాట్కిశోరంబు హరికిశోరము గాదె | నీ విక్రమమునకు నిభము గాక గ్రావవతంసంబు గ్రావమ్ము గాదె నీ | ధీరసంపదకును దీటు గాక సింధురాజం బల్పసింధువు కాదె యు- | ష్మద్దభీరతకును సవతు గాక ఖద్యోతబింబము ఖద్యోతమగుఁ గాదె | నీ ప్రభాపటలికి నీటు గాక |
|
గీ. | భీమ నీ శౌర్యధైర్యగాంభీర్యరుచుల | కేమి సదృశముఁ దెల్పుదు నింకఁ దెలుపు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
80 |
సీ. |
ఉత్పలప్రియుఁడు మహోత్పలప్రియుఁడు పూ- | దండగా మేల్బండియుండ గాఁగ బలవిరోధియు మహాబలవిరోధియుఁ బడ- | వాలుగా మేల్మెడనూలు గాఁగ రజితాచలము మహారజితాచలము నివ- | సనముగా నవశరాసనము గాఁగఁ బద్మాధిపతి మహాపద్మాధిపతియును | జోడుగా సంగడికాడు గాఁగఁ |
|
గీ. | జెలఁగు నిను జిన్మయుండంచుఁ జెప్పుచుందు- | నెపుడుఁ బ్రామినుకులు నెడ యింత లేక, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
81 |
సీ. |
అవిరతగుణశాలివౌట నిజంబు దూ- | రములయ్యె నన్నవస్త్రములు నీకు నిరతశివాసక్తనిర్ణిద్రుఁడవు గదా | ధర్మవిద్వేషము దవిలె నీకు లావణ్యయుక్తనూలసితుండవే కదా | క్షారసంపర్కంబు గలిఁగె నీకు వివరింప నిర్మోహివే కదా ధరలోన | నసమాక్షయుగభిఖ్య హత్తె నీకు |
|
గీ. | దొడ్డవారికినైనను జెడ్డగొనము | కొంత గలుఁగదె కలిఁగినఁ గొదువ యేమి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
82 |
సీ. |
అనుపమచిత్రకాయయుతుండవై హత- | చిత్రకాయుండవై చెలఁగినావు రాగముక్తుండవై రతిరాజభస్మాంగ- | రాగయుక్తుండవై ప్రబలినావు సారంగధరుఁడవై సాహసం బేపార | సారంగహరుఁడవై గేరినావు గోత్రవర్జితుఁడవై గోత్రాధిరూఢగ- | రిష్ఠత్వ మంగీకరించినావు |
|
గీ. | తారుమారయ్యె నీ ప్రవర్తనలు చూడ | నబ్రము గదయ్య సానుమదతినికాయ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
83 |
సీ. |
ధీరాళ్యభీష్టదాతారం గణాధినే- | తారం సపత్నహంతార మఘవి- దారం యమీంద్రమందారం సువితరణో- | దార మంకస్థితదార మురగ- హారం హలాహలాహారం మహిధ్రవి- | హారం విచారప్రహార మమిత- సారం విధూతసంసారం ధృతాభ్రకా- | సారం ఘృణారసాసార మీశ- |
|
గీ. | మహ ముసాసే యటంచుఁ బ్రత్యహముఁ దలఁతు | భాసురే భాసురత్వగ్విలాసవాస, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
84 |
సీ. |
సంగోరు మెయినిడ్డ చలిమలబిడ్డతో | వడిగల గిబ్బవార్వమ్ముతోఁడ మూఁడవకన్నుతో ముయ్యంబువాలుతో | సిరులీను రుదురక్కసరులతోఁడ నగవొప్పుమోముతో జిగికప్పుమెడతోఁడ | గాలిమేతరిసూడిగములతోఁడ బూచులగములతోఁ బూపజూబిలితోడఁ | జంకను బెట్టిన జింకతోఁడ |
|
గీ. | వేగమున నాకుఁ బొడసూపవే గడంకఁ | గందు మనసారఁ గన్నుల కరవు దీర, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
85 |
సీ. |
అనృతోక్తు లాడింప నాలోచనము చేసి | కపటముఁ బన్నిన గాధిపుత్రు కొఱకు హరిశ్చంద్రకువలయేశ్వరుఁడు భా- | ర్యను నందనుని విక్రయంబొనర్చి తాను చండాలునొద్దను మధుమాంసముల్ | మోచుచుఁ గడలేని నీచవృత్తిఁ దిరుగుచునుండఁ దద్విభునకు సౌహార్ద్ర- | మొప్పఁ బ్రత్యక్షమై యున్నతముగ |
|
గీ. | సర్వసర్వంసహాచక్రధూర్వహాఢ్యుఁ | జేసి వాసిగఁ జెలఁగితివౌ సితాంగ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
86 |
సీ. |
అభినవగానవిద్యాశక్తిచే మనోం- | బుజ మలరింపఁ దుంబురుఁడఁ గాను బరిహాసవాక్యవైఖరిచేఁ బ్రమోదంబు | ఘటియింప నే భృంగిరిటుఁడఁ గాను విపులకవిత్వప్రవీణత మెప్పింప | వావిరి గంధర్వవరుఁడఁ గాను వాస్తవముగ నీ స్తవం బొనరింప ని- | మ్మహిలోఁ బరాశరాత్మజుఁడఁ గాను |
|
గీ. | యిట్టులొనరింప నాచేత నెట్టులగును | నీదు చిత్తము నా భాగ్యమో దయాబ్ధి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
87 |
సీ. |
పంచామృతంబు గూర్పఁగ లేకయుండిన | శుద్ధోదకంబు దెచ్చుకొనలేనె తెల్లఁదామరవిరుల్ తేలేక యుండిన | జిల్లేడుపూలఁ బూజించలేనె మాలూరపత్రసమాజంబు లేకున్న | నూడుగుపత్తిరి యుంచలేనె పాయసం బర్పణ సేయలేకుండినఁ | బేర్మిఁ గౌబేరంబు వెట్టలేనె |
|
గీ. | గొప్ప కొద్దియుఁ గలుఁగునొకో సుభక్తి- | మాత్రసులభుఁడవౌ నీదు మానసమున, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
88 |
సీ. |
వారాంగనామణీవక్షోజ మర్చించి | సాలోక్య మొకఁడు హర్ష మునఁ జెందె నీషదజైకకరీష మారాధించి | సామీప్య మొకఁడు హర్షమునఁ జెందె జానుప్రదేశపూజానూనదక్షుఁడై | సారూప్య మొకఁడు హర్షమునఁ జెందె ప్రస్థార్చనాకౌశలస్థిరత్వమ్మున | సాయుజ్య మొకఁడు హర్షమునఁ జెందె |
|
గీ. | నిటుల నాచేతనగునె యక్కట జడుండఁ | గుటిలచిత్తుఁడ మత్తుఁడ గుణరహితుఁడ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
89 |
సీ. |
చిరితొండభక్తుండు శిశుహంతఁ గావించె | నక్కటికం బిసుమంత లేక గాటకోటఁడు పితృఘాతుకత్వముఁ బూనె | జగతిలో నిందకు శంక లేక రోహిణీశుఁడు గురుద్రోహ మాపాదించెఁ | బరలోకహానికి భయము లేక దురితంబనాక మాతులవధ యొనరించె | యాదోనిధీశకన్యాధవుండు |
|
గీ. | యిట్టి సాహసికులఁ బ్రోచినట్టి సామి | నన్ను రక్షింప వింత యన్యాయమేమి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
90 |
సీ. |
బ్రాహ్మణుఁ డొకఁడు సర్వక్షేత్రగామియై | వెనుక రుద్రావాసమునకు వచ్చి యొకనాడు రూపరేఖోన్నతయుక్తయౌ | మధువిక్రయాబలామణి సురఁ గొని రాఁ గని తన యభిప్రాయముఁ దెల్పిన | నొడఁబడి తన యింటికడకు దెచ్చి సురతంబుఁ దేల్చిన తఱి జీవితేశుండు | చనుదేరఁగా సాధ్వసంబు మీఱఁ |
|
గీ. | గాఁగులోఁ బారునిడి నిండ గల్లుఁ బోయ | మేన్ దొరఁగి లింగమూర్తియై మెఱసెఁ గాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
91 |
సీ. |
నిశ్రేయసాపేక్షనియతిచే శివశర్మ | యను బ్రహ్మవంశవర్ధనుఁ డయోధ్య- యును మధురయు మాయయును గాశి కాంచికా- | వంతికా శ్రీద్వారవతులు తిరిఁగి- యును హరిద్వారమందునఁ గాలధర్మంబు | నొంది వైకుంఠంబుఁ జెంది పిదపఁ బార్థివుండై పుట్టి పట్టికిఁ బట్టంబుఁ | గట్టి కాశికి నేగి కాంచె ముక్తి |
|
గీ. | భళిర నీ పుటభేదనప్రాభవంబుఁ | బ్రణుతి యొనరింప నలవియే ప్రాకృతులకు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
92 |
సీ. |
ఒడయనంబిని గాను యుడుఁగకఁ బరమనా- | చి నిమిత్త మెలమిఁ గుంటెనకుఁ బంప సాంఖ్యతొండడఁ గాను సందేహపడక న- | హా శిలాప్రహరణ లాచరింప సవ్యసాచినిఁ గాను సమరాంగణమునందుఁ | గడిమి నీపైని సింగాణి విసరఁ జందయాఖ్యుఁడ గాను శరణులు చూడంగ | వేమరు నిను వెనువెంటఁ ద్రిప్ప |
|
గీ. | నన్య దాశరణంనా స్తియనుచు నున్న | వాని పైఁ గని కారము మానఁదగునె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
93 |
సీ. |
అధికాయు వీయవే యల్పజీవనుఁడు నా | నెసఁగు నిరాబారి నిసువునకును సమకూర్చవే పుణ్యజనభర్తఁగా దుష్కృ - | తాసక్తు గుణనిధి యనెడి ద్విజుని నరకస్థుల స్వకీయనగరమ్ముఁ జేర్చవే | తావకీనమను ప్రధానమహిమఁ దారుణ్య మొసఁగవే కారుణ్యరసమొప్ప | నతివృద్ధుఁడగు గుండయాహ్వయునకు |
|
గీ. | దేవ యివి నిజమైన నన్ బ్రోవరాదె | కాలయాపన మొనరింపనేల చాల, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
94 |
సీ. |
అమలవాఙ్మాధుర్యమబ్బునే హాలాహ- | లాశ్లిష్టకంధరావాప్తి కతనఁ జల్లనిచూపులఁ జెల్లఁబోఁ గనుటెట్టు- | లగణితోగ్రాక్షుఁడ వగుటవలన మార్దవ మేభంగి మనమున నొనఁగూడు | నకట గిరీశుఁడ వగుటవలన స్థావరస్థితి సమాసాధ్య మేగతి యొకో | - జంగమాభిధచే మెలంగు కతనఁ |
|
గీ. | దాత యేతాదృశ్యుడవు గదా జనులకుఁ | గొడుకుపై ఋజుభావము వొడమకున్నె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
95 |
సీ. |
అంతరంగోపవనాంతరంబున సదా | శివశిఖావళమును జేర్చు నెవ్వఁ డనితరాత్మాలాన మందున మలహర | ద్విపలలామంబు బంధించు నెవ్వఁ డుల్లఁపుదామర నుడురాజభిత్తమ- | హోత్తంసుఁ డను దేఁటి నుంచు నెవ్వఁ డఱుఁదుగ హృదయపంజరమున మృడుఁడను | రాచిల్కఁ బ్రీతిమీఱ నెవఁ డుంచు- |
|
గీ. | నట్టి సుశ్లోకుఁడె మదాప్తుఁ డంచు నుందు | నన్యులా బంధువులు శతమన్యుసేవ్య, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
96 |
సీ. |
నీ తనూజుపతాకయై తామ్రచూడరా- | జంబు కాలజ్ఞానసంజ్ఞ నొందె నీకు గుఱ్ఱంబౌటనే నందికేశుండు | ర్మస్వరూపి నాఁ దగె ధరిత్రి నీ రవణంబైన నిడుపరాయఁడు మించె | శేముషీధౌరేయశీలనమున నీ నేత్రమై చిత్రభానుండు భువి జగ- | త్ప్రాణసఖుండు నాఁ బ్రౌఢి మెఱసె |
|
గీ. | నుర్వి మహదాశ్రమము బహుయోగ్య మనుచు | విబుధజనములు వచియంప వింటిఁ గంటి, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
97 |
సీ. |
అఖిలజన్మార్జితాంహస్సంహతి హరింప | భారంబుఁ బూనె సుపర్వవాపి అన్నపానీయాదు లాదరమునఁ బెట్ట | నాయత్తపడెఁ గదా యన్నపూర్ణ సకలాంతరాయభంజన మొనర్పఁ బ్రతిజ్ఞ | గావించె గద డుంఠికరటిముఖుఁడు దక్షణశ్రుతిమీదుగా క్షితిపైఁ ద్రెళ్లు | ప్రాణికి స్వస్వరూపము నొసంగ |
|
గీ. | నీవు ప్రతిసరమూనితివే విచార- | మేల నరులకుఁ గాశీపురీచ్ఛ వలదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
98 |
సీ. |
ముందు విశ్వేశ నీ సందర్శన మొనర్చి | బిందుమాధవునకు వందనమిడి వరడుంఠిగణపతి చరణంబులకు మ్రొక్కి | దండపాణికి వేడ్క దండమొసఁగి భైరవునకు నమస్కారంబుఁ గాలించి | కేరుచుఁ గాశికిఁ గేలుమోడ్చి ఘనగుహాలోకన మొనరించి గంగనీ- | క్షించి భవాని దర్శించియు మణి- |
|
గీ. | కర్ణికాప్లావనముఁ జేసి కడఁక నిటుల | యాత్ర సలిపినవారు మహాత్ములు గద, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
99 |
సీ. |
చంపక దేవకాంచన భూమిజ కురంట- | కాశోక నీలోత్పలాబ్జ కుబ్జ మల్లికార్జున గిరిమల్లికానీప మ- | ధూక శిరీష బంధూక కర్ణి- కార శామంతికా కరవీర కృతమాల | మాలతీ ద్రోణార్క మదన పారి- భద్ర నంద్యావర్త పాటల నందివ- | ర్ధన బృహతీ దేవదారు దవన |
|
గీ. | నాగకేసర వకుళ పున్నాగములను | బూజ నీకొనరింతు నేఁ బుష్కలముగ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
100 |
సీ. |
దండంబు మిహికాంశుఖండరాజన్మస్త- | దండంబు మేరుకోదండహస్త- దండంబు నిష్ఠురకాండకల్పిత శౌరి- | దండంబు పరిభూత దండధారి- దండంబు నూత్నవేదండకృత్తికటీర- | దండంబు ధృతజగదండవార- దండంబు పద్మజాఖండలస్తుతనామ- | దండంబు కోటిమార్తాండధామ- |
|
గీ. | దండ మశ్రాంతసాత్వికోద్దండ నీకు | దండ మతిజవవద్భద్రకాండ నీకు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
101 |
సీ. |
ఒదుఁగుచు సాష్టాంగ మొనరింప నా వంతు | నీ వంతు రయమున లేవనెత్త నపరాధి ననుఁ గావుమని పల్క నా వంతు | నీ వంతు తప్పులన్నియు క్షమింప దారిద్ర్య మొసఁగు మిత్తఱియన నా వంతు | నీ వంతు ధనవంతునిఁగ నొనర్ప గద్యపద్యములు వక్కాణింప నా వంతు | నీ వంతు సావధానివయి వినుట |
|
గీ. | పెక్కుమాట లికేటికి దిక్కు మాకు | నీవ నీవానిఁ జేసి మన్నింపవలయు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
102 |
సీ. |
కలుఁగవే స్కాంద మార్కండేయ గారుడ | బ్రహ్మాండ నారద బ్రహ్మ విష్ణు శివ లింగ మత్స్య కూర్మ వరాహ పద్మాగ్ని | వామన బ్రహ్మవైవర్త భాగ వత భవిష్యదభిఖ్యయుత పురాణంబు ల- | ష్టాదశసంఖ్య రూఢముగ నందు- రవి కొక్కటి కృపీటభవున కొకండు ధా- | తకు రెండు నాల్గు మాధవునకుఁ బది |
|
గీ. | యర్థి నినుఁ జెప్పు నీ మహత్వము గణింప | దుర్లభంబని జనులకుఁ దోఁచుఁ గాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
103 |
సీ. |
కరిముఖ నరముఖ కపిముఖాహిముఖోష్ట్ర- | ముఖ సింహముఖ మేషముఖ వరాహ- కర్ణ ఘంటాకర్ణ గజకర్ణ శంఖక- | ర్ణ ద్వికర్ణ త్రికర్ణ ప్రచండ కుండోదర నికుంభ కుంభోదర ప్రకంప- | న మహాకాళ కపర్ది వజ్ర పాణి సుదర్శనపాణి శూలాయుధ | సూర్యపాతన నంది సోమనంది |
|
గీ. | నందిషేణాది గణము లానందమున భ- | జింప వెలుఁగొందు నిన్ను భజింపుచుందు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
104 |
సీ. |
శ్రీనీలగిరిని భుజించుటయును మంగ- | లాద్రిపై నిల్చి దాహంబుఁ గొనుట సింహభూధరమున సిరిగంద మలఁదుట | వేంకటాచలమున విలువ లేని మానికమును సొమ్ములూనుట ద్వారకా- | పూర్వరమందు నపూర్వలీల స్త్రీలతో నిధువనక్రీడలు సల్పుట | శ్రీరంగమందు నిద్రించుటయును |
|
గీ. | నిన్ని సౌఖ్యము లొందుట వెన్నుఁ డిలను | గన్ను నీకర్పణము సేయు కతనఁ గాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
105 |
సీ. |
మురహరుం డవతారములు దశవిధములఁ | బరిపాటిగా భూతభావియుగము- లం దుద్భవించుచు నంతంబు నొందుచుఁ | బడరానిపాట్లెల్లఁ బడి బడసెను బెనుమసనంబులోఁ బెద్దనిద్దురఁ జెందు | పంచజనుం డొకపరి సమస్త నాకవాసులు మెచ్చ నేకాదశాకార- | ముల కిరవగు రూపమును ధరించు- |
|
గీ. | నౌర ప్రత్యక్షకైలాస మనఁగఁ బరగు | క్షితిని సమ మెందుఁగలదె నీ క్షేత్రమునకు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
106 |
సీ. |
ఆవిర్భవించునే యాఁకలి దప్పి నీ | కటకంబునందు లింగములు గన్న శ్రమఁ జెందునే సదాజ్ఞానవాప్యాద్యమ- | హాదీర్ఘికలు ముదమారఁ గన్న బడలికఁ గలుఁగునే కడకఁ బంచక్రోశ- | గమనాభిలాషంబు గడలుకొనినఁ గొందలమొందునే కుక్కుటస్థానాది | మంటపతతిఁ గడగంటఁ గన్న |
|
గీ. | మాటిమాటికి నేను నీ వీటితోడ | సాటిగల ప్రోళ్లు లేవంచుఁ జాటుచుందు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
107 |
సీ. |
స్వర్ణవేత్రములూని చండప్రచండులు | పరువులెత్తుచుఁ బరాబరు లొనర్ప సరిగమపదని సుస్వరనయాభినయంబు- | లలర రంభాది వేశ్యలు నటింప రతనంపుటారతుల్ జతనంబుగాఁ బౌర- | సారసయాన లాసక్తి నొసగఁ గాహళ వేణు వీణా హుడుక్కా తాళ | మురజ భేరీవాద్యములు చెలంగఁ |
|
గీ. | గోరికలు మీఱఁగా మీరు స్వారి వెడలు | హొయలు మాదృశులకు నలవియె వచింప, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
108 |
సీ. |
మహితాలికమున భస్మము మూఁడు రేకలు | మునుకొని యెగదిగ మూఁడు కళ్లు మెడ నొడలను జడముడులవన్నెలు మూడు | కేలునఁ గీలించు వాలునకును మూఁడు మొనల్ గడువేడుక నీవు పూ- | జలు గొను పత్తిరి వెలయు మూఁడు దళములు నాప్తున కలర మూఁడడుఁగులు | నాఱుమూఁడుగఁ దోఁచె నయయొ నీదు |
|
గీ. | బ్రతుకు నాకేమి తోఁచదే గతియొ కాని | నిన్ను నమ్మినవారి కో యన్న చెపుమ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
109 |
సీ. |
ఆహరప్రాహరమను నృశంసుఁడు కిల్బి- | షంబులు దొలఁగి ప్రశంసఁ గనఁడె వాసి యటంచును వాక్రుచ్చిన జనుండు | నిర్వాణమొందఁడే నిఖిలమెఱుఁగ సానందుచే షడక్షరి నరుల్ వీనులా | నిరయంబ విడువరే నిరయము భళి తిరముగాను గురూపదేశంబు నొందియుఁ | గొందఱు మోక్షంబు నొందలేదె |
|
గీ. | జిహ్వ నీ పేరు రక్తి భాషించునట్టి- | వారి సామర్థ్య మెన్నఁగ వశము గాదు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
110 |
సీ. |
ఔద్ధత్యమున బ్రహ్మహత్యఁ గావించితి | క్రూరుఁడవౌట నిక్కువము గాదె దారుకాంతారకాంతారతిప్రౌఢవు | జారుఁడవౌట నిజంబు కాదె గౌరీమనోధనహారిపేశలుఁడవు | చోరుఁడవౌట విస్ఫురణఁ గాదె లింగపటోలికాలీనుండవైతి భీ- | రుఁడవౌట నిర్ణయరూఢి గాదె |
|
గీ. | యిట్టి చేష్టలు దొరలినయట్టు దొరకు | దాస్యమొనరించువాని కొదవునె యెఱుక, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
111 |
సీ. |
అష్టభుజుఁడు యంతయయ్యెఁగా నీకుడ్డ- | చేతులు గలవను హేతువెఱిఁగి యర్చకుఁడయ్యె దశాననుఁ డరపది- | మోములు గలవను మూలమెఱిఁగి హితుఁడయ్యె ద్రవిణాఢ్యుఁ డెంచ నకించనో- | దంచనుండవటన్న సంచెఱింగి ీ. పృథివి నీకంటె భక్తులే యధికులనెడి | వార్త తార్కాణమయ్యె నేవంవిధమున, |
|
భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ |
112 | |
సీ. |
తిలకింప మడికాసు మలమంచివెన్నెల | మహలుగా వాచంయమప్రవరులు ఖొజ్జాలు గాఁగ మరుజ్జాతి సరదార్లు | గా జయవిజయులు గాఢమగు న- కీబులు గాఁగ మేల్గిత ఘోడా గాఁగ | లచ్చిసైఁదోడు కుళాయి గాఁగ గబ్బుచంకమెకంబు బెబ్బులితోళ్లు జా- | మాతమానులుగా క్షమాతలమున |
|
గీ. | నేనుమొగములసాహేబు నా నలరితి | యవనకర్త సలాం జేతు నాదరింపు, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
113 |
సీ. |
మండలేశ్వరుఁడయి యుండఁడే యిప్పుడు | వసుమతిలో శాలివాహనుండు గణుతింప భక్తాగ్రగణ్యుండు నా మించె | గుండయ్య ధారుణీమండలమున రామాయణగ్రంథరచనాద్రఢిమఁ గాంచె | మొల్ల వధూటీమతల్లి యనఁగ మహిసూరునకు మహీమహిళాకళత్రులై- | రి కృతేభదానధురీణు లనఁగ |
|
గీ. | ధరఁ గులాలాన్వవాయభూతప్రసిద్ధి- | నుదయమైరి తదీయ కులోద్భవుండ, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
114 |
సీ. |
అమలాపురాన్వయోత్తముఁ డగు కాశీప- | తికిని గంగాభవానికిని సుతుఁడ సన్యాసినామక సహితుఁడ శ్రీకాట్ర- | కోన లక్ష్మణసమాఖ్యునకు వేంక- మాంబకుఁ బుత్రిక యగు కన్నమాహ్వయ- | పత్నితోఁ గూడి మీ ప్రాంతమునకు నఱుదెంచి యేను గృతాంజలినై ప్రభూ | కానుక లివ్వఁగలానె నీకు |
|
గీ. | నీ కృతి రచించితిని గొని మాకు నైక్య- | మొసఁగుమని వేడితిని నట్ల యొసఁగరాదె, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
115 |
సీ. |
కాకిణికామాత్రకనకంబు శ్రీకురు- | క్షేత్రమం దొసఁగు విశేషఫలము మఱియుఁ బ్రయాగలో మకరమేళనమాఘ- | మునఁ ద్రివేణికయందు మునుఁగు ఫలము గవిసురద్రుమపంచకంబు నా వెలయు పం- | చారామదర్శనమబ్బు ఫలము ధృతి గయలోపలఁ బితృవర్గమునకును | బిండంబు నొకమారుఁ బెట్టు ఫలము |
|
గీ. | కలుఁగు నీ శతకము వ్రాయఁ గాంక్షఁ జదువ | విన్న జనులకు నీ కృపావిలసనమున, భూరిగుణయూథ కాశికాపురసనాథ | విగళితామర్త్యరిపుయోధ విశ్వనాథ! |
116 |
క. | శ్రీవిశ్వనాథశతకము భావుకమతి నెవ్వరేని పారాయణముం గావించిన వారలకున్ జీవన్ముక్తి యొనఁగూర్చు శివుఁ డధికదయన్. |
|
సంపూర్ణము. |
![]() |
![]() |